To have or to be: that's the question.

Bij ons in het zuiden van Nederland is het carnaval losgebarsten. Antropologisch gezien is het carnaval een omkeringsritueel, waarin maatschappelijke rollen worden omgedraaid en normen over gewenst gedrag worden opgeschort (zie wikipedia). Het doet er ineens niet meer toe of je rijk bent of arm, oud of jong, iedereen is gelijk. Hoe je gekleed gaat is niet van belang, als wel geldt: hoe gekker hoe beter. Het gaat niet om wat je hebt, maar wie je bent.  "Lang leve de leut".  Als niet-Brabantse kijk ik elk jaar verwonderd toe en ben verrast over de flexibiliteit, creativiteit en ondernemerschap van mensen: "Waarom kan dat alleen tijdens carnaval?"


Mensen in beweging krijgen is geen sinecure. Vastgeroeste patronen, onzekerheid, status en angst belemmeren vaak de flexibiliteit en het verandervermogen van mensen. Als HRM-adviseur zat ik vaak aan tafel in gesprekken met disfunctionerende medewerkers, blaffende bazen of klagende collega's. De adviseur moet in zo'n gesprek niet alleen letten op inhoud en proces, maar ook oog hebben voor het gevoelsniveau. Mensen die mij kennen, weten dat ik dan altijd begint te gniffelen. Ja.ja. dat gevoelsniveau...."ik zie dat het u raakt" of "ik merk dat u hier boos over bent. Waar komt die woede vandaan?". De zakjes papieren zakdoeken komen tevoorschijn en dan begint het échte proces. Als onderzoeker kijk ik zonder woorden te gebruiken naar diegene die tegenover mij zit(ten). Wat gebeurt er?

Waarschijnlijk heeft u net als ik een hekel om tijdens het diner met het gezin gestoord te worden door een telefoontje van een medewerker van een of ander call centrum die u graag iets wilt vragen over uw telefoonrekening, uw gasverbruik, uw uitvaartverzekering of het abonnement op de krant. Dit zijn ook onderzoekers en zij willen ook een gesprek met u. U heeft namelijk een probleem. Ja.................., dat wist u zelf ook nog niet. U heeft namelijk te veel van iets en eigenlijk is dat voor u niet genoeg, daar wilt u van af of iets aan doen. Door middel van hun vragen komt u er achter dat u ontevreden wordt over de service van de energieleverancier of bang bent dat de studie van uw kinderen niet voldoende verzekerd is. Deze onderzoekers volgen naast het proces en inhoud uw gevoel en spelen daar adequaat op in. "Bent u tevreden met uw telefoonprovider? U wilt toch ook niet te veel betalen voor uw energie? U gaat toch beter slapen als u goed verzekerd bent?". Ontevredenheid en angst. Zij kijken naar de mensen aan de andere kant van de lijn door middel van woorden. Zij kijken naar uw geld en niet naar u zelf. Ze kijken naar wat u hebt en niet naar wat u bent. "Wat kan ik daar halen en waar zit mijn winst?".

Terug naar de HRM-adviseur die in gesprek zit met medewerkers, leidinggevenden en collega's. Het verschil zit op het gevoelsniveau, dat ben ik met mijn collega adviseurs eens. Maar toch speelt er ook iets anders mee. In een organisatie vormt het personeel een groep, een groep mensen die allemaal arbeid verrichten en daar loon mee verdienen. Daarnaast is er ook sociale component van collega's, gezelligheid, dagelijks ritme, zinvolle bezigheid, status en macht. Dit krijgt iedereen er bij (zonder woorden). Alles wat van mij is, is toch ook van jou? Samen met elkaar maken we deze organisatie en leveren we het product of dienst. Van koffiejuffrouw tot directeur, van chauffeur tot boekhouder. Het verschil zit niet in wat je hebt (status) maar wat je bent. We noemen dat vaak het "zout in de pap" (zie AVAfitblog Het zout in de pap).
De HRM-adviseur kijkt in deze gesprekken ook vaak met het hart in plaat van met het oog.  Je kijkt met een andere bril en zoekt naar de verschillen en overeenkomsten. "Waar gaat het hier nu eigenlijk om?" In veel gevallen gaat het om een probleem op het gebied van flexibiliteit en verandervermogen. Loslaten van zekerheden is moeilijk. Voor sommige mensen onmogelijk.  De HRM-adviseur kan dan maar één kant op: de kant van het zout. Met oog voor de belangen en doelen van de ander kan je meer begrip krijgen voor de situatie en kan  je adviseren in het proces. Hier gaat het dan niet om geld, maar om het wegnemen van ontevredenheid en angst.  Het gaat niet om het loslaten van van je hebt, maar om het geven van wie je mag zijn. Klinkt wollig, maar is het beslist niet.  Loslaten is het proces van niet (ver)kopen maar krijgen of geven,  van niet bewaren (voor jezelf) maar van gebruiken en genieten zonder winstbejag.

Het gaat niet om je status, je geld, of wat je macht. Het gaat om wie je bent. Kom los van de ontevredenheid en angst, maar laat je flexibiliteit, creativiteit en ondernemerschap zijn gang gaan. Kon het maar altijd Carnaval zijn..........