De doorzichtige Burka: de bekende kleren van de keizer?

Dit is een duoblog van Ada Muis, P&O professional (Adamore) en Esmeralda de Vries, organisatie socioloog (AVAfit). In de periode 1989-1993 studeerden zij samen aan de Haagse Hogeschool Personeel & Arbeid. Na 17 jaar vonden zij elkaar via social media weer terug.

Op 12 maart meldde het NOS journaal dat een medewerkster van de HEMA was ontslagen i.v.m. het dragen van een hoofddoek. Dit nieuws werd versterkt door de tegenstelling wat Nu.nl de wereld ingooide: “Rol in erotische film geen reden voor ontslag”. Hoe zit dat nou? Alles bedekt of bloot? Het is blijkbaar nooit goed!......................................................

 Ada:
Het dragen van een hoofddoekje wordt geassocieerd met het willen laten zien dat je een religieuze stroming na streeft en is daarom verboden, bijvoorbeeld door Ataturk. Net zoals in de grondwet ook staat dat het dragen van een hakenkruis, teksten op je t-shirt e.d. Ik kan me nog heel goed als klein meisje herinneren dat mijn moeder (en die van anderen) op vrijdagen bijna allemaal hoofddoekje op hadden (met krulspelden eronder), en voor mijn moeder was dat zeker niet vanwege religieuze redenen.
Zwarte kousen, die horen voor mij bij een kerkelijke stroming maar ook bij een sexy outfit. Hoe hypocriet is Nederland? 

Esmeralda:
Lekkere vraag, Ada. Ook al is volgens velen de “multiculturele maatschappij” in Nederlands mislukt, we leven toevallig wel met heel veel culturen op een postzegel. Bij die culturen horen nu eenmaal ook veel verschillen, zoals in voeding, muziek, kleding, gebruiken en religie. We hebben dus allemaal te maken met die verschillen. Bij voeding en muziek geeft dit een aangenaam gevoel en is het een welkome verrijking, terwijl het dus bij kleding en gebruiken veel meer een opdringende en negatieve associatie geeft. Bijzonder, niet? Iedereen dezelfde kleding voorschrijven lukt nog wel op school en misschien nog wel bij bepaalde beroepen (postbode, stewardessen, zorgmedewerkers), maar dat is meestal niet meer dan 40 uur per week. Wat trek je dan in de overige uren aan? Volgens mij willen mensen dan juist iets anders en springen uit de band (of uit de kleren?). Wat vind jij van voorgeschreven uniforme kleding op je werk?

Ada:
Wat je in de andere uren aantrekt, dat is helemaal de keus van de persoon zelf.  Wat een ander doet in zijn vrije tijd, dat is ook aan de persoon zelf. Spelen in een erotische film, naar het naaktstrand, naar de kerk of naar de film, daar heb je als werkgever niets mee te maken. Wanneer je als werkgever hier wel bezwaren tegen hebt, dan kun je hier vooraf afspraken over maken. Bepaalde beroepen met een duidelijke voorbeeldfunctie die vragen vooraf een bewijs van goed gedrag en wordt een gedragscode getekend. Als je dit verzuimd, moet je niet achteraf komen met kritiek naar je medewerker toe. Het spelen in een erotische film is geen misdrijf. Erotiek is een “produkt” waar veel vraag naar is. Prima dat de rechter heeft besloten om niet tot ontslag over te gaan. Laten we nu eens stoppen met dat kortzichtige binnen Nederland en elkaar de ruimte gunnen, de verschillende levenswijzen van elkaar respecteren. Het dragen van een uniform, dat is prima, als werknemer weet je dit ook van tevoren en als je jezelf hier niet in kunt vinden, ga dan op zoek naar een ander beroep of kies het sowieso niet. Een burka is teveel stof, bloot voor de camera te weinig stof. Veel stof tot nadenken...wat vind jij?

Esmeralda:
De bovengenoemde nieuwsfeiten deden inderdaad ook veel “stof “opwaaien. Het gaat dus meer om gedrag, tolerantie en visie op onze maatschappij. Terwijl als je het op de persoon speelt je meer kijkt naar de fit tussen persoon - baan - organisatie. Bij de persoon-job fit kijk je of de functionaris geschikt is voor zijn baan. Bij de persoon-organisatie fit is de klik met de organisatie van belang. Banen met een uniform kan je meestal vinden in overwegend mechanische organisaties waar taken en verantwoordelijkheden duidelijk gekaderd zijn. De sollicitant weet dit vooraf en zal hier ook bij passen als hij/zij hier naar solliciteert. Of de kandidaat bij de organisatie past is een tweede. De organisatiewaarden van een zorginstelling of een rechtbank hebben zowel overeenkomsten als verschillen. Zowel werkgever als werknemer kunnen zich hier vooraf op oriënteren. Kost meer tijd, maar dat win je terug door de juiste mens op de juiste plek te zetten (Strategisch HRM, hé?)
Daarentegen is het bij bedrijven vanzelfsprekend dat je er netjes en passend gekleed op je werk verschijnt. Dat mag elk bedrijf zelf bepalen. Bij een bank zal een geen spijkerbroek aantrekken, maar in je strakke pak verschijnen. Terwijl dat bij een bouwbedrijf misschien wel kan. De bedrijfscultuur in een bedrijf is bepalend voor (on)geschreven regels en voorschriften zoals  “Trek ik ‘s zomers een korte broek aan?”, “Spreek ik mijn leidinggevende met de voornaam aan?” en “Is een tatoeage of piercing toegestaan?”
Wat mij bezig houdt is jouw vraag of wij hypocriet zijn geworden? Bart Chabot zegt: “Ik kijk naar het grootte in mensen, niet naar het kleine. Niet navelstaren, maar nieuwsgierig zijn naar wat achter de voordeur ligt” Dat heeft effect want “Hij haalt het beste in de mens boven,” volgens Herman Brood. Zou dat niet de sleutel zijn tot succes en het einde van hypocrisie?

Ada:
Nee, ik denk niet dat het makkelijk is om hypocrisie uit te bannen. Misschien is het wel zo dat mensen dit huichelachtige gedrag nodig hebben. Mensen willen zich beter voor doen of kunnen misschien niet naar de mens “in het totaal” kijken. Ik ben misschien hypocriet, maar ik denk dat mensen het wel fijn vinden om te “navelstaren”.... Zou een doorzichtige burka uitkomst bieden?

Esmeralda:
Misschien hebben we het wel over het effect zoals in “de kleren van de keizer”. Iedereen wil niet voor dom of naïef uitgemaakt worden. Ze doet net als de anderen die zeggen dat de kleding prachtig is, terwijl de keizer eigenlijk in zijn blootje loopt. We praten elkaar na. In Trouw las ik wel heel veel voors en tegens, maar uiteindelijk kijkt iedereen op zijn eigen manier naar dit vraagstuk. Daarbij is men beïnvloed door de opvoeding, normen en waarden, etc. Als we allemaal -net als het jongetje uit het sprookje van de kleren van de keizer- ons eigen verstand gebruiken en nadenken, kunnen we onze eigen mening vormen. En of dat nu is mét of zónder kleding laat ik aan de ander over...... Die doorzichtige burka vind ik wel een mooi compromis.