We doen het anders: Sex verkoopt!

Dit artikel is een co-creation van Esmeralda de Vries en Annemarie Stel.

Esmeralda:

Op 23 oktober las ik het tweetje van JantineW: “Sexuele driften leiden personeelsmanager – Human Resources – ManagementSite.nl “. Ik kon, ondanks mijn ergernis, de nieuwsgierigheid niet bedwingen en las het artikel met gekromde tenen. Een artikel met “sex” in de titel is doorgaans goedkoop, maar ik kon niet ontkennen dat ik bepaalde aspecten wél herkende. Arrrrrrrrchhhh….

Het bewuste artikel op ManagementSite gaat over de keuze van de juiste kandidaat tijdens sollicitatiegesprekken.
“Personeelsfunctionarissen hechten, bewust dan wel onbewust, veel belang aan het uiterlijk van een kandidaat. Dit blijkt uit een promotiestudie van Marc Luxen naar de rol van de evolutietheorie in personeelspsychologie. Luxen liet HRM-managers en studenten op basis van foto`s een selectie maken uit mooie en lelijke kandidaten. De uitkomsten bij beide groepen waren gelijk: mannen kozen eerder voor een mooie dan voor een lelijke vrouw, vrouwen kozen juist eerder voor de lelijke vrouw. Mannen zijn op zoek naar een jeugdige en gezonde vrouw, die kan zorgen voor veel nageslacht. Vrouwen zoeken naar mannen, die bescherming bieden en willen investeren in hun nageslacht. Knappe concurrentes worden op slinkse manier op afstand gehouden. Hoewel, de hormonen slechts in 7% van de sollicitatiegesprekken opspelen, geeft Luxen toch drie tips om ze in bedwang te houden:

• Neem de functieanalyse als leidraad
• Stel het gesprek zolang mogelijk uit en ga eerst af op brief, cv, werkervaring en referenties
• Laat de beslissingen nemen door een man en een vrouw. Dit geeft de meest objectieve uitslag

(PW Vakblad voor Personeelsmanagement)

Alhoewel het artikel al uit 2004 is en er in maart 2010 slechts 1 reactie op was gekomen, bleek het de moeite waard om te twitteren. Zitten we hier nu op te wachten? Zijn er meer HRM-ers die zich storen aan oppervalkkige en poplistische PR? Ook al vond ik het hele artikel belachelijk ik vond het toch de moeite waard om te retweeten (RT). Al snel reageerde Annemarie Stel op mijn RT: @EsmeraldadV Zucht. What’s new. Maar kom maar op met dat blog….

Annemarie, wat vind jij hiervan?

Annemarie:

Ik zat helemaal klaar voor een vlammend betoog van jouw kant! Want het is natuurlijk erg triest dat we de astroloog en de grafoloog hebben vervangen door een serie gestandaardiseerde en hogelijk gevalideerde selectie-instrumenten, alleen maar om erachter te komen dat zo’n beslissing uiteindelijk toch nog gewoon met onze buik wordt genomen of – als ik het artikel mag geloven – bij de heren selecteurs blijkbaar nog een stukje lager.

Overigens heb ik het proefschrift maar even opgevist. Er staat een nogal suggestief plaatje op de voorkant en door de combinatie van dat plaatje en het nogal dunne wetenschappelijke karakter van het verhaal, denk ik dat de schrijver vooral een heleboel lol heeft gehad. Theoretisch stelt het niet zoveel voor: de maatschappij is de afgelopen tienduizend jaar wel veranderd, maar voor de evolutie is dat te kort om ook allerlei ingesleten gedrag te veranderen en dat gedrag is vooral gericht op seks en voortplanting, waarbij het voor vrouwen gaat om het hebben van een aanleiding, waar voor mannen de mogelijkheid al voldoende is.

Ik heb m’n geheugen afgespeurd naar voorbeelden uit eigen ervaring, maar ik kan er eigenlijk maar één bedenken: een – inderdaad mannelijke – leidinggevende die een dame aannam die er zeer smakelijk uit zag, maar van wiens capaciteiten ik persoonlijk niet onder de indruk was. Wetend wat ik nu weet vraag ik me af: zou dat komen omdat ze echt geen topper was of omdat ik – willoos slachtoffer van mijn eigen hormonen – deze concurrent eigenlijk niet om me heen wilde hebben? Ook al vond ik die leidinggevende best een engerd en had ik niks met ‘m gewild als was hij de laatste man op aarde?

Heb jij het wel eens meegemaakt?

Esmeralda:

Natuurlijk spelen de hormonen mij ook wel eens parten. Ik denk dat iedere HRM-er, P&O-er en Recruiter in zijn/haar loopbaan dit fenomeen wel eens tegen komt. Tenslotte zijn we opgevoed met sprookjes over de lelijke heks en Assepoester. In onze pubertijd komen Superman, popsterren en sporters daarvoor in de plaats. In films en verhalen is de slechterik altijd een lelijk iemand en de held mooi en aantrekkelijk. Daardoor denken we dat mooie mensen meer benijdenswaardige kwaliteiten bezitten en verwachten we dat ze minder snel ontsporen dan minder aantrekkelijke types. Raar maar waar!

Dit verschijnsel is niet alleen bij de selectie van sollicitanten te herkennen, hoor! Geen enkele rechter zal zich laten leiden door het uiterlijk of verschijningsvorm van daders, slachtoffers en getuigen tijdens een proces. Hoe onwaarschijnlijk ook, toch is door experimenten aangetoond dat het uiterlijk wel invloed heeft in de rechtbank. Deseran& Chung (1979) toonden al aan dat aantrekkelijke mensen minder verdacht werden van een misdrijf. En dat is ons rechtsysteem…!

Veel dingen in het leven draaien om sex. Alleen al het woord verkoopt goed! Zet het in een tweetje en heel veel mensen lezen het (ik dus ook!). Van Lunsen deed onderzoek en stelde vast dat veel mensen in hun jeugd een soort blauwdruk ontwikkelen van het soort type die ze zoeken als ideale partner. Etcoff (1999) voegt toe dat we denken dat aantrekkelijke mensen populair, zelfverzekerd, ongedwongen en ondernemend zijn. Logisch dus dat je met een “knap uiterlijk” een voorsprong hebt ten op zicht van minder mooie kandidaten.

Toch durf ik te beweren dat ik nooit op grond van “mooi of lelijk” iemand heb aangenomen of afgewezen. Laten we dat maar benoemen als professionele nuchterheid. Wel vormen competenties als zelfverzekerde uitstraling, zelfvertrouwen en ondernemendheid een welkome aanvulling op een CV. Een geschikte kandidaat zich zelf kunnen bewijzen, anders valt dat mooie snoetje snel door de mand.

Ik bedenk me ineens dat waarschijnlijk “The voice of Holland” alleen al dáárom een succes is. We vinden het allemaal oneerlijk vinden wanneer een minder aantrekkelijke persoon met een geweldige stem niet gekozen wordt door de jury en een “blonde stoot” met een minder mooie stem wel doorgaat naar de volgende ronde. Het gaat tenslotte niet om het uiterlijk, maar om de prestatie.

Heb jij zo’n tegenvaller wel eens meegemaakt?

Annemarie:

Ik moet opeens denken aan Susan Boyle… Hoe iedereen in een deuk lag toen ze het podium op kwam, maar iedereen z’n snufferd hield toen ze begon te zingen. En de laatste aflevering van TVOH, waar Yvette – in mijn ogen volkomen trouwens onterecht – werd weggestemd ten gunste van publiekslieveling, maar megagriezel Ben, weet ik niet of dat altijd zo is.

Maar knappe mensen hebben vooral een streepje voor omdat er een soort overtuiging is dat wie er goed uitziet, ook wel goed zal zijn. Al dat geroep dat uiterlijk niet uitmaakt en dat het gaat om karakter of uitstraling of wat voor niets-met-uiterlijk-te-maken-hebbende eigenschap is flauwekul, want uit onderzoek blijkt dat het salarisverschil tussen knappe en lelijke mannen kan oplopen tot 4000 dollar (Amerikaans onderzoek).

Nog even terug naar de hormonen. Wist je dat er nog iemand op dit onderwerp gepromoveerd is? Matthijs van Leeuwen. Een sociaal-psycholoog dit keer, dus vermoedelijk is hij minder geobsedeerd door seks dan zo’n evolutionair type. En die zegt: mannen, vrouwen, wat we aantrekkelijk vinden heeft niets met seks te maken. Over wat aantrekkelijk is bestaat door alle culturen heen grote overeenstemming, het moet wel iets universeels zijn en het zit heel, heel diep. Dus eigenlijk kun je niet zeggen dat je nooit iemand hebt aangenomen op grond van mooi of lelijk, want dat komt van zo ver dat het geen bewuste overweging is, maar ergens diep van binnen zit een overtuiging: mooi = goed.
Maar waarschijnlijk kunnen we voor nu wel even concluderen dat het niet gaat om allerlei dierlijke driften. Pfoe, dat lucht op.

Of is de seks-invalshoek wat jou betreft nog niet uit de wereld?

Esmeralda:

Volgens mij zijn we gewoon mensen van vlees en bloed, dus niets menselijks is ons vreemd. Mensen verschillen nu eenmaal qua leeftijd, huidskleur, ras, religie, gezondheid, verstand, gewicht, geaardheid én sexe. Ik vind die diversiteit juist leuk en nuttig. Als we alleen maar kloontjes van ons zelf kiezen, krijg je geen goed team. Dat weet iedere trainer.
Maar we moeten wel oppassen bij het kiezen vanuit hoofd, hart en /of buik. Want anders wordt het prietpraat.
De eerste indruk is erg bepalend voor het beeld dat we ons vormen over de ander. En aangezien het uiterlijk het eerste is wat we zien, speelt dat een zeer grote rol in het bepalen van dat beeld. Typisch voor vooroordelen is dat we mensen onderbrengen bij bepaalde groepen, om dan iedereen van die groep over dezelfde kam te scheren. En daar komt die absurde prietpraat van, zoals:

• Dikke mensen zijn lui en dom. Maar wel gezellig…
• Marokkanen zijn dieven. Maar ze komen op voor elkaar…
• Blonde vrouwen zijn dom en naïef. Maar zo sexy…
• Zwarten komen altijd te laat. Maar ze hebben gevoel voor ritme…
• Personen met een handicap zijn hulpeloos. Maar ze zijn erg lief…
• Arme mensen zijn onaangepast. Maar gelukkig zijn ze gauw tevreden…
• Oude mensen zijn conservatief. Maar ze zijn zo wijs…
• Homo’s zijn verwijfd. Maar ze hebben een goede smaak…
• Mannen met grote voeten, hebben een grote piemel? Mannen met grote voeten hebben grote schoenen!

Zijn we toch weer bij sex beland. Wat denk jij?

Annemarie 

Ik dacht dat mannen met grote voeten ook grote neuzen hadden. Wel heerlijk, al die vooroordelen en stereotypen. Het maakt het leven zo lekker overzichtelijk. Zonder stereotypen schijn je zo lang over dingen te moeten nadenken, dat je nooit een standpunt of een beslissing komt. Het is dus ook wel ergens goed voor, al moet je nooit stoppen met vragen stellen.

Maar misschien wordt het tijd om ‘s wat conclusies te gaan trekken. Hoe lullig het ook klinkt, er prettig uitzien is nu eenmaal een pré. En dat hoeft helemaal niet te betekenen dat je miss of mister universe bent, dat alle lichaamsverhoudingen aan de gulden snede voldoen, of dat je een heup-taille-ratio hebt van 7:10 (of zoiets), maar gewoon, prettig eruitzien en jezelf goed verzorgen. Met smaak en bij voorkeur enige individualiteit. Jezelf een beetje in conditie houden. Dat getuigt in elk geval van zelfrespect. Hoe moeten anderen respect voor je opbrengen als je dat zelf al niet doet?

Conclusie:

Over smaak valt niet te twisten! Maar hoewel we proberen om overal objectief en wetenschappelijk en verstandig mee om te gaan, aan het eind van de dag blijkt dat we allemaal maar gewone mensen zijn, met voorkeuren en verschillen. Dat is maar goed ook; het houdt de boel levend en verrassend!