Mobiliteit in beweging.

Tot 30 juni 2011 kunnen MKB bedrijven gebruik maken van een mobiliteitsvoucher (zie http://www.mobiliteitsscan.com/)  om een gratis mobiliteitsscan uit te voeren. Blijkbaar is de overheid overtuigd dat het besparen op mobiliteit zoals reiskosten, leasekosten, bereikbaarheid voor klanten, onbalans tussen werk en privé etc. een doorslaggevend bestaansfactor is voor een onderneming. Dat is gunstig in de huidige economische situatie, maar wat betekent dit voor HRM?

Mobiliteit kent twee verschillende betekenissen: automobiliteit en sociale mobiliteit. 

Automobiliteit wordt uitgedrukt in het aantal verplaatsingen die worden gedaan tijdens een bepaald tijdseenheid. Deze verplaatsingen kunnen worden ingedeeld met behulp van verschillende criteria. Verplaatsingen kunnen variëren in reistijd, afstand, de gebruikte vervoerswijze(n)en het motief (woon-werk, recreatief, boodschappen doen, iemand ophalen...).Vaak wordt automobiliteit verward met bereikbaarheid. Het verschil is dat bereikbaarheid locatiegebonden is en mobiliteit persoonsgebonden. In Nederland groeit de automobiliteit, dus het aantal verplaatsingen en/of het aantal autokilometers neemt toe. In 2020 reizen we naar verwachting 30% meer dan in 2002 en vervoeren we twee keer zoveel goederen. Mobiliteitsarmoede is er ook zoals het dagelijks in een file staan of bij diegene die geen auto heeft en op een plaats woont die niet door openbaar vervoer bediend wordt. Duurzame mobiliteit is mobiliteit die aandacht heeft voor begrippen als bereikbaarheid, billijkheid, economisch welzijn, gezondheid en veiligheid, efficiënt gebruik van ruimte en natuurlijke hulpmiddelen. (www.wikipedia.nl)

Sociale mobiliteit is de mogelijkheid om te stijgen (of te dalen) op de maatschappelijke ladder. Vroeger (tot in de 20e eeuw)  was er een kleine sociale mobiliteit omdat de afstand tussen de verschillende sociaal-economische groepen groot en moeilijk te overbruggen was. Het bekende gezegde  "als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje" was van toepassing. Tegenwoordig is dat anders. Klasseverschillen zijn er nauwelijks en iedereen die wil studeren krijgt de mogelijkheid om dit te doen. Zo heeft het begrip "mobiliteit" voor HRM dus een heel andere betekenis. Interne en externe mobiliteit geeft de beweging in een organisatie of naar een andere werkgever en branche weer. Er zijn tegenwoordig ook mobiliteitscentra die werknemers (met ontslag bedreigd)  zo snel mogelijk aan ander/nieuw werk helpen, detacheren of bij-/omscholen. 

Het wordt voor organisaties steeds belangrijker om de mobiliteit en bereikbaarheid goed te organiseren. Mobiliteitsmanagement wordt in dat kader steeds belangrijker. Onlangs hoorde ik iemand schamper roepen dat Personeelszaken nooit wat met mobiliteit doet. Ze zouden zich niet bewust zijn van kosten en denken aan mobiliteit hooguit aan "de kosten van de lease auto" bij het laatste W&S gesprek. Is dat zo? Of is dit misschien ook een te éénzijdige blik?

Hierboven worden al diverse betekenissen van mobiliteit blootgelegd. Deze meervoudige uitleg geeft ook de behoefte aan een meervoudige aanpak. Kijken we naar de omgevingsfit uit het AVAfitmodel dan zien we:

• Politiek is er aandacht en stimulans voor mobiliteit. Zo blijkt uit verschillende mediaberichten. We zijn de files beu en zoeken een oplossing voor de toenemende druk op het milieu.
• Economisch geeft mobiliteit zowel kansen als bedreigingen in het voortbestaan en groei van de onderneming. Het vraagt om een strategisch bewustzijn over de ondernemingsvestiging, de kwantiteit van het personeel, de aard van het bedrijf, de afzetmarkt, etc. Al deze aspecten leveren punten, die tenslotte opgeteld de rekening (in €) vormen.
• Sociaal-cultureel gezien is de bereikbaarheid voor personeel van belang, maar ook het imago (groen, milieubewust, modern, dynamisch, etc) en de beschikbare mogelijkheden (zoals flexibele uren en - werkplek) vormen uiteindelijk de beoordeling of u een aantrekkelijke werkgever bent.
• Technologisch zijn er diverse ontwikellingen die inspelen op de behoeften van flexibel werken. Thuiswerken, digitaal vergaderen, reizen per trein, gebruikmaken van social media, 24-uurs economie.

De scan wijst uit dat de gemiddelde mobiliteitskosten per medewerker al snel € 8.000,= per jaar bedragen. Via de adviezen kunt u tot 25% besparen door het terugbrengen van reis-, lease-, parkeer- en werkplekkosten, het verhogen van de arbeidsproductiviteit, verbeterde bereikbaarheid en aantrekkelijk werkgeverschap en MVO. Prachtig! Vanuit strategisch HRM gezien wil ik dit van harte aanbevelen, maar ......................realiseert u zich dat het gaat over twee soorten van mobiliteit. Het eerste gaat over geld en het tweede over mensen.