Het doorgeslagen zweepje.

Een manager met een zweepje? Toegegeven: Ik was weer helemaal in mijn element bij het lezen van twee Bizz artikelen "De zweep er over, baas!" en "Baas, pak ongezonde collega's aan." Bizz combineert deze artikelen, door in het eerste te verwijzen naar de tweede vanuit de conclusie: Driekwart van werkend Nederland vindt het namelijk heel normaal als u zich bemoeit met de leefstijl van ongezonde werknemers. Heeft dit iets met management te maken?

Bizz schept een kloof tussen "die types die alleen maar vooruit te branden zijn als ze naar het rookhok gaan en zwaargewichten op de werkvloer die de godganse dag zitten te ouwehoeren over hun dieet –terwijl iedereen tijdens de lunch kon zien dat ze weer aan de bedrijfskroketten zaten" met "het afgetrainde en vitale personeel".
"tweederde van de werknemers en meer dan de helft van de werkgevers vindt dat het bedrijf medeverantwoordelijk is voor de vitaliteit van het personeel. Voor werkgevers is een ongezonde leefstijl geen reden voor ontslag. Slechts tien procent zou iemand ontslaan vanwege gebrek aan vitaliteit."(Bizz, 2010)
In het andere artikel melden ze :"Medewerkers met een ongezonde leefstijl zijn minder productief en verzuimen vaker. Volgens het CBS verzuimen werknemers met ernstig overgewicht bijna twee keer zoveel dan werknemers met een normaal gewicht. Bovendien blijkt uit Amerikaans onderzoek dat werknemers met hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk of diabetes minder productief zijn."
Bizz stelt voor- op verzoek van de gezonde werknemer- de zweep maar eens te hanteren.

Ondanks het wetenschappelijk bewijs dat er een verband bestaat tussen gezondheid en productiviteit, wil ik u wijzen op de doorgeschoten aandacht voor het ziekteverzuim. Tegenover een "ziekteverzuimpercentage" van 8% staat nog steeds een "Gezondheidscijfer" van 92%. Natuurlijk is het goed en noodzakelijk om aandacht te besteden aan die 8% zieke medewerkers (wettelijk ook een plicht), maar waarom nu dat zweepje? De wetenschap heeft ook regelmatig bewezen dat te veel controle en straf niet altijd leidt tot verbetering.
De medewerkster die ondanks een gezonde levenshouding en goede beweging niet onder die 100 kg. komt is meestal niet vaker ziek dan een sportfanaat in voetbal, ijshockey, bergbeklimmen, motorcross, kickboksen of wintersporter.

Door te straffen (met het zweepje) splits je het personeel in twee groepen: de mensen met een hoog ziekteverzuim en die met een laag of géén ziekteverzuim.
Je hebt namelijk meer groepen: actieve gezonden en niet-actieve gezonde medewerkers, en actieve zieken en niet-actieve zieke medewerkers. Is het eerlijk om een sportieve chronisch zieke te straffen ten opzichte van een onsportieve gezonde medewerker? Het gaat dus om inzet en gedrag. Gedrag kan je belonen (en ook bestraffen).

Tijdens een lezing aan MKB ondernemers gaf ik laatst het voorbeeld:
Heb je wel eens uitgerekend hoeveel tijd en geld je kwijt bent aan ziekteverzuim als je daar niet alleen het doorbetaalde loon, de sociale lasten, de premie maar ook de tijd van de invaller, manager, HRM en collega's tijdens werkoverleg mee rekent? Als je nu eens het ziekteverzuim met 1% terug kan brengen, hoeveel hoef je dan minder uit te geven aan deze kosten? Stel dat het € 5.000,= per week scheelt en je 5% (€ 1.000,= per maand) beschikbaar stelt voor positieve aandacht aan het gezondheidscijfer.
- Beloon een team dat een heel hoog gezondheidscijfer (is dus een heel laag ziekteverzuim) met een personeelsuitje of geef een bloemetje.
- Misschien kan je een afdeling van ergonomische bureaustoelen voorzien als het ziekteverzuim daalt.
- Geef positieve aandacht aan die medewerker met een chronische ziekte die niet of nauwelijks verzuimt.
- Laat iemand die wegens regelmatig ziekenhuis bezoek eens vertellen hoe zijn dag er uit ziet en schep daardoor begrip en draagvlak.
- maak "Gezondheid op het werk" een vast onderdeel tijdens het werkoverleg.
- laat uw medewerkers elkaar aanspreken op het gedrag.
- Organiseer eens een gezondheidsdag en laat zien dat u als manager het belangrijk vindt als uw medewerkers gezond in hun vel zitten. Deel een appeltje uit en pers eens wat sinasappels uit voor uw team.
- Geef zelf het goede voorbeeld door gezond te leven, werken en sporten.
- Serveer in de kantine een verantwoorde maaltijd, snack en tussendoortje.
- Inzicht en kennis over ziekteverzuimmmanagement en de mogelijkheden die chronisch zieken en hun gezinsleden hebben via diverse regelingen moeten wel bekend zijn en gebruikt worden.
- Wees realistisch en schep haalbare doelen.
- Het stoppen met roken gaat soms beter met een buddy op het werk.
- Het bekende organisatie-sportabonnement is vaak de eerste aanzet tot actief bewegen voor diegene die al jaren geen lid meer zijn van een sportclub of fitnesscenter.

En als u dan toch graag het zweepje hanteert, doe dat dan bij iemand die onnodig de kantjes er af loopt en de collega's er voor op laat draaien. Dan heeft zo'n negatieve actie ook nog zin.